بازگشت بایدن به برجام؛ چالش‌ها و اولویت‌ها
دکتر «رحمن قهرمانپور»، پژوهشگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه شکست «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور تروریست آمریکا در نتیجۀ شمارش آرای مردمی در آمریکا و پیروزی «جو بایدن» باعث شده که ترامپ علاوه بر مطرح کردن مسئلۀ تقلب در انتخابات، سیاست‌های خصمانه‌اش علیه ایران را نیز تشدید کند، افزود: «در این راستا دولت وی اعلام کرده است سیلی از تحریم‌های تازه در راه است و واشنگتن قصد دارد در هماهنگی با رژیم صهیونیستی و اعمال تحریم‌های تازه علیه جمهوری اسلامی ایران، بازگشت بایدن به برجام را دشوار کند.»
وی با اشاره به مشکلاتی که دولت بایدن پیش روی خود خواهد داشت، اظهار داشت: «جو بایدن بعد از آنکه به کاخ سفید راه یابد با برخی دشواری‌ها مواجه خواهد شد؛ در وهلۀ نخست با در نظر گرفتن سن بایدن، قابل پیش‌بینی است که وی یک رئیس‌جمهور تک‌دوره‌ای چهارساله خواهد بود و به تعبیری زمان او برای انجام اقدامات بزرگ و برجای گذاشتن یک میراث ماندگار محدود است؛ بنابراین در قبال مسئلۀ ایران نیز بایدن خیلی فرصت ندارد.» وی در ادامه افزود: «ضمن اینکه معنای این چهارساله بودن برای کشورهای خارجی این است که ممکن است آن‌ها وارد تعاملات بلندمدت با دولت آمریکا نشوند و منتظر باشند و ببینند که در سال ۲۰۲۴ چه کسی رئیس‌جمهور ایالات‌متحده خواهد شد.»
به گفتۀ این کارشناس مسائل بین‌الملل، مسئولیت دومی که دولت بایدن دارد این است که با توجه به رویکرد شخصی وی و سن و سالش، احتمالاً بوروکراسی آمریکا و حتی وزرا بیش از دولت ترامپ و دولت باراک اوباما ایفای نقش کرده و در تصمیم‌گیری‌ها مؤثر خواهند بود. به عبارت ساده‌تر تصمیم‌گیری حالت متکثر و متنوعی خواهد داشت و دولت‌هایی که بخواهند با آمریکا وارد مذاکره شوند قاعدتاً باید با انواع تصمیم‌گیرندگان چانه‌زنی و مذاکره کنند. در این بین مسئلۀ ایران و برجام نیز از این قاعده مستثنا نیست و احتمالاً در این رابطه نیز شاهد چندصدایی خواهیم بود. این کارشناس ادامه داد: «چالش دیگر به شخص ترامپ مربوط می‌شود که چند بعد دارد؛ نخست اینکه ترامپ تلاش دارد مشروعیت انتخابات در آمریکا را زیر سؤال ببرد که این مسئله برای بایدن که می‌خواهد تا دو ماه دیگر وارد کاخ سفید شود یک تهدید به شمار می‌رود. به ویژه در مذاکرات خارجی بایدن دیگر از اقتدار لازم برخوردار نخواهد بود. مخصوصاً اگر چالش‌های ترامپ تمام نشود و او همچنان ادعای تقلب در انتخابات را داشته باشد. البته چنین امری در سده گذشته در آمریکا سابقه نداشته و اولین بار است که در ۱۳۰ سال اخیر در این کشور یک رئیس‌جمهور مستقر از پذیرش شکست خودداری می‌کند.»
دکتر قهرمانپور با اشاره به اینکه ممکن است ترامپ بخواهد با جلب‌نظر بزرگان حزب جمهوری‌خواه برای انتخابات ۲۰۲۴ آماده شود، گفت: «هرچند این سناریو دور از انتظار است و احتمالاً حزب جمهوری‌خواه چنین ریسکی را نخواهد پذیرفت اما با توجه به شناختی که از ترامپ داریم بعید نیست که او از سرمایه و پولی که در اختیار دارد برای جمع کردن عده‌ای دور خود استفاده کند، شبکه تلویزیونی تأسیس کند و به صورت مستمر در ۴ سال آینده دولت بایدن را نقد کند به این امید که در انتخابات ۲۰۲۴ به عرصه بازگردد و برندۀ انتخابات شود. در این صورت طبیعی است که شرایط پیش‌روی بایدن بسیار پیچیده خواهد شد و دولت وی برای رسیدن به توافق با دیگر کشورها و بازگشت به برجام با فشار افکار عمومی و حامیان ترامپ مواجه خواهد شد.» دکتر قهرمانپور در پاسخ به این پرسش که برجام به عنوان دستاورد دمکرات‌ها چقدر برای بایدن اهمیت دارد و با توجه به سنگ‌اندازی‌های ترامپ، او چقدر برای بازگشت به این توافق تلاش خواهد کرد، توضیح داد: «به‌رغم اینکه ما در ایران تصور می‌کنیم که مسئله برجام خیلی برای بایدن و دولت آتی وی اولویت خواهد داشت اما نگاهی به صحنۀ کلی چالش‌های پیش‌روی بایدن نشان می‌دهد که بازگشت به برجام جزو اولویت‌های وی نیست. چنانکه می‌توان گفت مهار چین و بازتنظیم راهبرد آمریکا در غرب آسیا مهم‌ترین اولویت‌های بایدن است.» وی ادامه داد: «البته معنای این حرف این نیست که برجام اهمیتی ندارد بلکه این حرف بدین معناست که شاید دولت بایدن اساساً به دنبال این نباشد که وقت زیادی را صرف مذاکره در مورد بازگشت به برجام کند بلکه اگر بخواهد این اقدام را عملی کند، سریع‌تر از زمانی که ما تصور می‌کنیم به برجام باز می‌گردد و این مسئله را سریع‌تر از چیزی که تصور می‌شود حل خواهد کرد.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح:
«گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :