اهداف و عوامل تأثیرگذار بر تحرکات نظامی ترکیه در سوریه
«علی سعادت‌آذر»، کارشناس مسائل ترکیه با اشاره به گزارشی که اخیراً دربارۀ احداث پایگاه نظامی جدید ترکیه در منطقۀ «جبل الاکراد» در نزدیکی شهر لاذقیه واقع در شمال شرق سوریه منتشر شده، گفت: «ازآنجایی‌که مسئلۀ سوریه بعد از کشته شدن ابوبکر البغدادی برای ترکیه کمرنگ‌تر شده است و یک فضای بن‌بستی در این کشور برای ترکیه به وجود آمده، لذا اکنون آنکارا به سمت سناریو‌های دیگری همچون آنچه در قفقاز مشاهده می‌کنیم، حرکت کرده است.» این کارشناس ادامه داد: «اکنون ترکیه هزینه‌ای بیش از آنکه برای نابودی گروه‌هایی که خود در لیست تروریست‌ها قرار داده در سوریه صرف نخواهد کرد و آن هم صرفاً با هدف ایجاد یک حریم امنیتی برای خود است.»
به گفتۀ سعادت‌آذر در این بین اگر ترکیه اقدام جدیدی انجام دهد بازیگر مقابلش روسیه خواهد بود تا بتواند از این کشور در مناطق دیگر امتیاز بگیرد و در واقع در سوریه هدف راهبردی جدیدی از سوی آنکارا ترسیم نشده است. این کارشناس تأکید کرد: «همچنین با توجه به اینکه ترکیه طی ۱۰ سال گذشته هزینۀ زیادی در سوریه متقبل شده، ورود به یک بازی فرسایشی جدید آن هم در منطقه‌ای که بارها امتحان شده در سیاست خارجی عمل‌گرای ترکیه منطقی نخواهد بود.» وی با اشاره به اینکه ممکن است بخشی از سیاست‌های تأسیس پایگاه ترکیه واکنشی به روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا و رویکردهای جدید سیاستِ خارجی جو بایدن باشد، ادامه داد: «بایدن اعلام کرده که کردها متحدان و دوستان خوب ما در سوریه بوده و هستند و این رویکرد آمریکا، تا حدودی ترکیه را نگران کرده است.»
این کارشناس با واکاوی رویکرد آنکارا به مسئلۀ مهاجران ادامه داد: «در دورۀ احمد داود اوغلو در این رابطه امتیازات خوبی از اروپا گرفته شد اما بعدها این مسئله به فراموشی سپرده شد؛ زیرا رجب طیب اردوغان خیلی مایل نیست که از مسئلۀ آوارگان برای امتیاز گیری در مقابل اروپا استفاده کند و موجب رنجش این اتحادیه شود. در واقع اردوغان نسبت به این مسئله کمی محافظه کارانه‌تر می‌نگرد. موضع وی در سوریه بیشتر متمرکز بر مبارزه با گروه‌های تروریستی معرفی‌شده توسط آنکارا است که اغلب جریان‌های کرد را شامل می‌شود.» به گفته سعادت‌آذر با توجه به تحرکات جدیدی که ترکیه در قفقاز شروع کرده به نظر می‌رسد که درگیری عمده‌اش با روس‌ها خواهد بود و اقداماتش در دیگر نقاط مانند لیبی و سوریه فقط در حد یک ابزار چانه‌زنی در قفقاز است. وی تأکید کرد: «در واقع ترکیه می‌خواهد از کارت بازی‌اش در لیبی و سوریه برای هدفی مهم‌تر یعنی اقداماتش در قفقاز بهره ببرد.»
مدیر گروه ترکیه شناسی اسلام معاصر با تأکید بر اینکه اساساً سیاست خارجی ترکیه، سیاست خارجی توسعه‌گرا و عمل‌گرا است، ادامه داد: «در سیاست خارجی توسعه‌گرا، نگاه به توسعه با رویکرد بده بستان‌های بین‌المللی در جریان است؛ یعنی هم اعتقاد به توسعه و هم عمل‌گرایی، این کشور را وادار میکند تا به بده بستان روی بیاورد. در این مدل از سیاست خارجی عموماً بازی‌های چند بعدی از شرق به غرب و بالعکس انجام می‌گیرد.» سعادت آذر با بیان اینکه هدف از تأسیس پایگاه ترکیه در سوریه ممکن است بخشی از معامله بزرگی باشد که ترکیه با روسیه در قفقاز دارند، تأکید کرد: «ترکیه ناخوانده وارد قفقاز شد؛ یعنی قرار بود فقط نیروهای روسی حافظ صلح در مناطق آزادشده قره‌باغ باشند اما ترک‌ها در قراردادی که سه، چهار روز بعد از آتش‌بس با روس‌ها بسته شد خودشان را تحمیل کردند. این در حالی است که مختصات همکاری مسکو و آنکارا در قره‌باغ هنوز مشخص نیست.»
وی تأکید کرد: «این اقدامات مجموعه نقش‌آفرینی‌های پراکنده‌ای است که اردوغان به خوبی بلد است در دنیا انجام دهد و از موقعیت‌های ژئوپلیتیکی کشورش به خوبی استفاده میکند. در واقع وی به خوبی می‌داند چگونه باید فرصت‌سازی کند.» این کارشناس با اشاره به اینکه باید منتظر اتفاقات آینده باشیم، ادامه داد: «ارزش راهبردی سوریه بعد از بن‌بست‌هایی که بر سر صدور اخوانیسم در منطقه رخ داد برای ترکیه کاهش‌یافته و اهداف جدیدی از سوی آنکارا برای این کشور تعریف نشده است.» سعادت آذر درباره عوامل تأثیرگذار بر سیاست‌ها و مواضع ترکیه نیز گفت: «انتخابات آمریکا و روی کار آمدن جو بایدن، رویکرد اتحادیه اروپا به ترکیه و بمباران‌های متعدد رژیم صهیونیستی در سوریه، همه و همه در شکل گرفتن شطرنج آینده سیاست خارجی آنکارا تأثیرگذار هستند.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :