چهل و هفتمین نشست سران گروه هفت؛ یارگیری در جهان پساکرونا؟

گروه ۷ دربارۀ زمان‌بندی برای حذف زغال‌سنگ از تولید برق، به توافقی دست نیافتند. این عدم توافق نشان می‌دهد که هنوز فشار و عزم لازم برای گذار کامل از دوران انرژی‌های فسیلی به سمت انرژی‌های پاک، به وجود نیامده و همچنان این انرژی‌ها اهمیت خواهند داشت. از سوی دیگر، جو بایدن پیشنهاد کرد که اعمال یک مالیات حداقلی جهانی می‌تواند زمینۀ عدالت جهانی را فراهم آورد و طرح پیشنهادی برای تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی در کشورهای در حال توسعه، جلوی نفوذ چین را خواهد گرفت و یک آلترناتیو دمکراتیک است. بایدن روی سیستم حکومتی دمکراتیک، تأکید و اظهار امیدواری کرده است که اولین سفر خارجی‌اش نشان دهد که دمکراسی، قادر به حل و فصل مهم‌ترین چالش‌های جهان است. افزون بر این، در بیانیۀ پایانی این نشست، روی اقدام علیه کار اجباری در بخش‌های کشاورزی، خورشیدی و پوشاک، تأکید و نیاز به افزایش انعطاف در زنجیرۀ تأمین و استانداردهای فناوری در جهت هم ترازی دمکراسی‌ها و پشتیبانی آن‌ها از یکدیگر، گوشزد شده است. در عین حال، سران گروه ۷ با بازنگری در قوانین مالیاتی بین‌المللی، موافقت کردند و هم‌پیمان شدند تا جلوی استقرار شرکت‌های بزرگ چندملیتی در بهشت‌های مالیاتی را بگیرند. در واقع هدف آن‌ها این است که به مسابقه فرسایشی مالیات‌بندی شرکتی پایان دهند و یک مالیات جهانی حداقلی را اعمال کنند.

هر چند که موضوعات ژئوپلیتیک، بیشترین محتوای گفت‌وگوی بین سران گروه ۷ بوده است اما در این نشست، روی این اختلافات مربوط به این موضوعات، تمرکز نشد و در اولویت قرار نگرفت. غیبت روسیه در این نشست، از جمله مهم‌ترین نکات جدیدترین نشست گروه ۷ بود که پیش‌تر با حضور روسیه با عنوان گروه ۸ برگزار می‌شد اما به خاطر تنش‌های مربوط به شبه‌جزیره کریمه، به این نشست‌ها دعوت نمی‌شود؛ اما موضوع همچنان باز است و به نظر می‌رسد که قدرت‌های غربی در مخالفت با اقدامات نظامی، اطلاعاتی و سیاسی روسیه، متحد می‌شوند.

در نشست سران ناتو که پس از نشست سران گروه ۷ برگزار شد، دبیر کل ناتو اعلام کرد که چین به عنوان یک رقیب یا دشمن تلقی نمی‌شود اما رشد اقتصادی و سیاسی این کشور، بزرگ‌ترین چالش امنیتی، محسوب می‌شود. چین در دریاهای جنوب و شرق چین، در تنگه تایوان و در مرز خود با هند، با اعمال فشار از طریق نیروهای نظامی و شبه نظامی و مشوق‌های اقتصادی به دنبال آن است تا ادعاهای ارضی خود را تثبیت کند. پیش‌تر وزرای خارجه گروه ۷ بر این موضع بوده‌اند که اقدامات چین نظم جهانی را دچار گسست می‌کند و این گسست، به طور ویژه در زمینه ارزش‌ها، حقوق و هنجارهای جهانی در حال رخ دادن است. سران هفت نیز رویکردی فعال را در پیش گرفته و موضع خود را در افزایش تعامل در هند و اقیانوس آرام و همکاری با اتحادیه کشورهای جنوب شرقی آسیا، نشان داده‌اند. یکی از مقامات حاضر در این نشست، اعلام کرده است که سه سال پیش، در نشست گروه ۷، نامی از چین برده نشد اما در نشست امسال (سال ۲۰۲۱)، یکی از بخش‌های نشست به چین و اهمیت هماهنگی و واکنش به اقدامات اقتصادی غیر بازاری و نقض حقوق بشر در چین از جمله در سین‌کیانگ و هنگ‌کنگ، اختصاص یافت. مقابله صریح با چین بدین معناست که ایران نیز در توافق بلندمدت با چین، با دشواری‌های بیشتری رویارو می‌شود و حتی امکان دارد که مانند چند سال گذشته، بخش زیادی از هزینه مقابله با توسعه‌طلبی چین، بر دوش ایران، تحمیل شود.

نکات بالا و متن بیانیه این نشست نشان می‌دهد که جدیدترین نشست گروه ۷ با هدف مقابله با افزایش نفوذ و قدرت اقتصادی و سیاسی چین به پایان رسیده است و می‌تواند آغاز دورانی از انحصار دوقطبی در عرصۀ اقتصاد سیاسی بین‌المللی باشد.

منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی

توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»