عضویت ناظر رژیم صهیونیستی در اتحادیه آفریقا؛ بسترساز تشتت و انفعال بیشتر آن

دکتر «حسین ابراهیم‌نیا»، تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به عضویت ناظر رژیم صهیونیستی در اتحادیه آفریقا، اظهار داشت: «به نظر می‌رسد با چنین روندی بیش از گذشته فشار بر بازیگران آفریقایی خصوصاً کشورهای داعیه‌دار قدرت در این منطقه، تحمیل شود.»

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در بررسی دلایل عضویت رژیم صهیونیستی در این اتحادیه با اشاره به اهمیت منطقۀ مدیترانه و قارۀ آفریقا در دهه‌های پیش رو گفت: «حتی به آفریقا؛ قارۀ آینده هم گفته می‌شود؛ با افزایش فشار مضاعف، رقابت میان بازیگران درون منطقه‌ای و برون منطقه‌ای در این منطقه بیش از گذشته افزایش یافته است؛ به‌طوری‌که بازیگرانی همچون مصر، اتیوپی، آفریقای جنوبی، غنا، نیجریه، کنیا در پی تأثیرگذاری بر آینده آفریقا با محوریت خود هستند.» دکتر ابراهیم‌نیا ادامه داد: «رژیم صهیونیستی از اواخر سال‌های ۱۹۹۸ تا امروز با عقد قراردادهای دوجانبه با کشورهایی نظیر اتیوپی، لیبریا، اوگاندا، کامرون، روآندا، نامیبیا، کنیا، کنگو، سیرالئون و … تلاش داشته نفوذ خود را در این قاره پی‌ریزی کند.»

این استاد دانشگاه منابع آفریقا و سرمایه‌گذاری‌های رژیم صهیونیستی در کشورهای آفریقایی را از دیگر مسائل تأثیرگذار در عضویت این رژیم در اتحادیه آفریقا عنوان کرد و افزود: «تفاوت‌های دینی، زبانی و هویتی بسیار در این قاره موضوع مورد علاقۀ رژیم صهیونیستی است؛ زیرا بر چگونگی سیاست خارجی بازیگران مدعی قدرت در این قاره اثر گذاشته است.» وی افزود: «در حقیقت این، خود زمینه‌ساز شکل‌گیری نگرش‌های متفاوت ریشه‌ای و کاهش سطح هم‌صدایی که یکی از عوامل شکل‌گیری امنیت است، شده و زمینه را برای نفوذ قدرت‌های خارج از قاره، مانند رژیم صهیونیستی به جهت اثر‌گذاری بر نهادها و رژیم امنیتی فراهم کرده است.»

دکتر ابراهیم‌نیا مسئلة امنیت را برای رژیم صهیونیستی بیش از پیش دارای اهمیت اساسی و محوری ارزیابی کرد و توضیح داد: «بی‌شک چنانچه امروز رژیم صهیونیستی عضو این اتحادیه نمی‌شد، در سال‌های آینده این موضوع را به سرانجام می‌رساند؛ چرا که فضای قاره آفریقا که بر اتحادیه آفریقا هم اثر گذاشته، فضای همگرایی نیست و این اتحادیه، به دلیل ضعف‌های اساسی بازیگران آن، اتحادی بر پایه واگرایی منافع کشورهای این قاره است.» این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه آفریقا همواره چالش اصلی همگرایی و امنیت دارد، اضافه کرد: «از گذشته تا به امروز قاره آفریقا به دلیل عدم رشد و توسعه و وجود رویه‌های استعماری، شاهد رشد متغیرهای اختلاف‌افزا بوده است. همین موضوع سبب امنیت‌زدایی و عدم همگرایی حتی در قالب اتحادیه آفریقا شده است.»

وی دربارۀ پیامدهای عضویت رژیم صهیونیستی در اتحادیه آفریقا تصریح کرد: «این عضویت بر اختلاف و تشتت آرا در اتحادیه آفریقا خواهد افزود؛ در یک سو کشورهایی که منافع شان ایجاب می‌کند که با رژیم صهیونیستی رابطه داشته باشند، هستند و در سوی دیگر کشورهایی که چنین منافعی ندارند. قطعاً این عضویت بر رأی‌گیری‌های آینده بر سر مسائل دیگر هم اثر خواهد گذاشت و سبب می‌شود بر پیچیدگی امتیاز‌گیری بازیگران از یکدیگر افزوده شود.» دکتر ابراهیم‌نیا تأکید کرد: «این بازی قدرت در قارۀ آیندۀ آفریقا زمینه‌های شکل‌گیری آنارشی و فقدان اقتدار سازمانی را برای ایجاد یک صدای واحد در این قاره ایجاد خواهد کرد و عضویت ناظر رژیم صهیونیستی نیز بر این امر می‌افزاید.»

وی افزود: «حضور رژیم صهیونیستی در محیطی مانند آفریقا با وجود سابقۀ استعماری و آثار آن و همچنین حکومت‌های ضعیف، بی‌ثبات و سیال، زمینۀ انواع اختلاف آراء را به همراه خواهد داشت و سبب می‌شود کشورهای این قاره دچار تنش شوند و عملاً نتوانند نقش چندان مثبتی به جهت اتخاذ سیاست‌های همگرایانه در قاره ایفا کنند.» این استاد دانشگاه به انتقادات صورت گرفته از سوی گروه‌های اسلامی مبارز و همچنین به سابقۀ اقدام لیبی برای محرومیت رژیم صهیونیستی از عضویت ناظر اتحادیه آفریقا در گذشته اشاره و اظهار داشت: «نظام بین‌الملل کنونی در مرحلۀ گذار قرار دارد؛ شرایط به سرعت در حال تغییر است و بازیگران این نظام چنانچه خود را با آن هماهنگ نکنند، به سرعت حذف می‌شوند؛ لیبی یکی از آن دسته کشورها بود.»

وی با اشاره به بحران‌های موجود در لیبی توضیح داد: «امروز لیبی، آن کشور سابق نیست که بخواهد در اتحادیه آفریقا کاری اساسی انجام دهد؛ تنها صدای ضعیفی از مخالفت الجزایر شنیده شد.» این استاد دانشگاه با بیان اینکه عضویت ناظر رژیم صهیونیستی در آینده بر توزیع نامتوازن و اختلافات می‌افزاید و زمینه را برای چند قطبی شدن در این قاره مهیا می‌کند، ادامه داد: «در این شرایط عملاً اتحادیه آفریقا زبان همۀ کشورهای این قاره نخواهد بود؛ بنابراین این شکاف ابتدا سطح اقتصادی این کشورها را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد و سپس سیاست و امنیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.» به گفتۀ این کارشناس مسائل بین‌الملل، ترس و رقابت، چشم‌انداز ثبات، نهادسازی و پیشرفت سیاست‌های زبان واحد در این قاره را خصوصاً با حضور و نفوذ قدرت‌های بزرگ و دیگر بازیگران مناطق پیرامونی مانند رژیم صهیونیستی، مزدوران اجاره‌ای و … در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد و در عمل اتحادیه آفریقا را در آینده منفعل و خنثی می‌کند.

منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی

توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»