اهداف راهبردی انتقال پایگاه‌های نظامی آمریکا از قطر به اردن
اهداف راهبردی انتقال پایگاه‌های نظامی آمریکا از قطر به اردن
«حسین آجرلو»، کارشناس مسائل غرب آسیا با اشاره به اینکه اخیراً اخباری از انتقالِ بخشی از نیروهای غرب آسیای ایالات متحده آمریکا به ویژه نیروهای رزمی و همچنین تقویت پایگاه نظامی آمریکا در اردن به گوش می‌رسد، گفت: «این امر با سفر پادشاه اردن به آمریکا و ملاقات با جو بایدن به عنوان اولین رهبر جهان عرب و استقبال گرم کاخ سفید از وی همزمان شده است.» وی اضافه کرد: «در عین حال اخباری شنیده می‌شود مبنی بر اینکه روابط عراق با اردن و مصر در پروژۀ موسوم به شام جدید با حمایت آمریکا پیگیری می‌شود.»
آجرلو در پاسخ به این سوال که چه عواملی موجب تقویت جایگاه اردن به عنوان پایگاه نظامی و همچنین مرکزیت آن در رویکردهای راهبردی و سیاسی آمریکا شده است، توضیح داد: «اردن از دیرباز به عنوان یکی از پایه‌های پایگاه بلوک غرب در منطقۀ غرب آسیا محسوب می‌شده و به نظر می‌رسد در راهبرد غرب آسیایی «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.» این کارشناس مسائل غرب آسیا در مورد علل اهمیت اردن برای آمریکا به چند مورد اشاره کرد؛
نخستین مورد، ژئوپلیتیک خاص اردن است؛ وی در این خصوص تأکید کرد: «کشور اردن در منطقۀ مرکزی مجموعۀ شامات واقع شده که عمدۀ سرزمین‌های آن، بیابانی است. حاکمیت خاندان هاشمی بر آن و همچنین ارتباط ویژۀ آن‌ها با اردوگاه غرب به ویژه آمریکا موجب تبدیل‌شدن ژئوپلیتیک اردن به یک موقعیت خاص شده است. به طوری که خاندان هاشمی با ایجاد یک نظام سیاسی مقتدر با دارا بودن ساختار قوی ارتش و نیروهای امنیتی توانسته است بر این ژئوپلیتیک خود تسلط یابد که نتیجۀ آن، امنیت نسبی اردن در منطقه پرآشوب غرب آسیا است.» به گفتۀ آجرلو، انتقال نیروهای نظامی به داخل اردن می‌تواند ضمن تقویت این جایگاه ژئوپلیتیک اردن، یک پوشش مناسب برای حفظ نیروهای آمریکایی در منطقه غرب آسیا باشد؛ به گونه‌ای که هم این نیروها را از تیررس نیروهای ضد آمریکایی در منطقه حفظ کند و هم این امکان را به این نیروها بدهد که از موقعیت ژئوپلیتیک اردن برای انجام تعهدات آمریکا به متحدان آن در شرایط اضطراری استفاده شود.
کارشناس مسائل غرب آسیا دلیل دیگر اهمیت اردن برای آمریکا را مسئلۀ امنیت رژیم صهیونیستی عنوان کرد و ادامه داد: «با کاهش ارزش راهبردی نفت که مورد تأکید بسیاری از ناظران بین‌المللی است تنها عامل و پیشران حفظ نیروهای آمریکایی در منطقۀ غرب آسیا تعهد آمریکا به رژیم صهیونیستی برای حفظ امنیت آن است. حضور نیروهای آمریکایی در اردن و تقویت پایگاه‌های آمریکایی در این کشور می‌تواند یکی از راهبردهای آمریکا در سیاست‌های منطقه‌ای خود برای حفظ امنیت رژیم صهیونیستی محسوب شود. حضور نیروهای آمریکایی در شرق مرزهای رژیم صهیونیستی می‌تواند به عنوان ایجاد یک منطقۀ حائل میان بازیگرانی همچون سوریه و عراق در راستای حفظ امنیت رژیم صهیونیستی به شمار رود» وی کاهش تلفات انسانی در بین نیروهای آمریکا در غرب آسیا را سومین عامل عنوان کرده و گفت: «با تقویت جایگاه نیروهای ضد آمریکایی در سطح منطقه، امنیت نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه به شدت دچار چالش شده است. به‌طوری‌که در کل منطقه غرب آسیا از خلیج‌فارس تا ترکیه و تا دریای سرخ، این نیروها در تیررس نیروهای ضد آمریکایی منطقه قرار دارند. به نظر می‌رسد واشنگتن قصد دارد با استفاده از امنیت موجود در اردن و کم‌رنگ شدن فعالیت نیروهای ضد آمریکایی در این جغرافیا به حفظ نیروی انسانی خود مبادرت کند.»
کارشناس مسائل غرب آسیا همچنین به مسئلۀ تغییر سیاست نظامی - امنیتی - سیاسی به سیاست امنیتی - سیاسی آمریکا به عنوان عامل دیگر اشاره کرده و می‌گوید: «با توجه به شعارها و رویکردهای دولت بایدن و اتخاذ سیاست‌هایی همچون خروج نیروها از افغانستان و عراق به نظر می‌رسد آمریکا به دنبال تغییر سیاست نظامی - امنیتی - سیاسی به سیاست امنیتی - سیاسی و یا به عبارت دیگر با یک دستور کار سیاسی به دنبال دستیابی به نظم مطلوب منطقه‌ای خود است.» آجرلو ادامه داد: «ایالات متحده تلاش دارد با حفظ نیروی کم نظامی در سایر نقاط ایجاد نظم منطقه‌ای مطلوب خود را پیگیری کند.» کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان اینکه جایگاه برخی کشورها همچون اردن که کشوری همسو با آمریکا است در این عرصه تقویت می‌شود، افزود: «اردن می‌تواند ضمن حفظ پایگاه نظامی آمریکا، محلی برای تحرکات سیاسی و امنیتی منطقه‌ای واشنگتن باشد و با ابتکارات مورد نظر آمریکا در منطقۀ غرب آسیا، نظم مدنظر این کشور را در منطقه پیاده کند.» به گفتۀ آجرلو، برای مثال می‌توان به ابتکار پروژۀ شام جدید اشاره کرد که به نوعی به ایجاد نظم مورد نظر آمریکا در منطقه از طریق کریدورهای حمل‌ونقل و انرژی کمک می‌کند.
وی در ادامه گفت: «همسایگی اردن با سوریه نیز می‌تواند با ابتکارات سیاسی، سوریه را به اهداف مطلوب آمریکا در آینده نزدیک کند.» این کارشناس در جمع‌بندی مطالب گفت: «ایالات متحده آمریکا اگرچه به دنبال کاهش حضور نظامی و هزینه‌های آن است، تلاش دارد از طریق اردن، ضمن حفظ امنیت رژیم صهیونیستی و انجام تعهدات منطقه‌ای خود همچنان نظم مطلوب خود را در منطقه پیگیری نماید و با یک دستور کار سیاسی و اجماع‌سازی از طریق رژیم‌های سیاسی و امنیتی به تضعیف و مهار رقبای منطقه‌ای و بین‌المللی خود در غرب آسیا بپردازد و با توجه به رویکرد سیاسی و جایگاه ژئوپلیتیک اردن، این کشور از اهمیت ویژه‌ای در این راهبرد جدید کاخ سفید برخوردار خواهد بود.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :