اهداف عربستان از تشکیل شورای ریاست جمهوری یمن

احمد حاجی صادقیان مدیر میز یمن اندیشکده مرصاد بیان کرد: مسئله مهم برای بررسی تحولات یمن، پاسخ این پرسش است که آیاعربستان آمادگی پذیرش انصارالله به عنوان بخش مهمی از قدرت مسلط بر یمن را دارد یا خیر؟ پاسخ این سوال، مسیر کلی تحلیل تحولات در این کشور را روشن می‌کند. در واقع از ابتدای شکل‌گیری انصارالله در سال ۲۰۰۱، این پذیرش وجود نداشته و هنوز هم وجود ندارد.

علل کنار رفتن منصور هادی

وی با بیان اینکه تحولات اخیر را بیشتر در چارچوب بازآرایی نیروها باید ارزیابی کرد، افزود: منصور هادی و علی محسن الاحمر، قائم مقام و فرمانده ارتش او، در طول هفت سال گذشته بسیار مورد انتقاد نیروهای طرفدار عربستان و نیروهای محلی طرفدار ائتلاف و بسیار منفور بودند. آن‌ها عملاً کارایی خود را از دست داده بودند و شالوده ارتش هادی و نیروهای حزب اصلاح که توسط قائم مقام هادی، رهبری می‌شد از هم پاشیده بود و در واقع روی زمین و در میدان هیچ نیرویی نداشتند.

این کارشناس مسائل یمن گفت: تحولات هفت سال گذشته به گونه‌ای پیش رفت که باعث شد نیروهای جدیدی شکل بگیرند، از جمله در جنوب یمن، نیروهای مجلس انتقالی، در غرب یمن، نیروهای العمالقه و در مارب نیز نیروهای حزب اصلاح به رهبری سلطان العراده استاندار این استان که به شکل کامل با علی محسن الاحمر هماهنگ نبودند. ضمن اینکه در دو سال گذشته که انصارالله از فاز تدافعی وارد فاز تهاجمی شد و در آزادسازی مناطق مختلف موفق بود، ناکارآمدی ارتش هادی آشکارا نمایان شد.

تلاش عربستان برای بازآرایی نیروها علیه انصارالله

حاجی صادقیان با بیان اینکه در این شرایط، طبیعتاً عربستان به سمت بازآرایی نیروها رفت و تلاش کرد آن را در چند مرحله انجام دهد، توضیح داد: یکی از این حرکت‌ها، توافق ریاض میان نیروهای انتقالی و دولت هادی بود که دولت ائتلافی نتیجه این توافق در عمل شکست خورد. دیگر اقدام انتقال بخشی از توان میدانی نیروهای مستقر در ساحل غربی به استان «شبوه» بود که این اقدام نیز شکست خورد و هدف مورد نظر عربستان را محقق نکرد.

این تحلیلگر مسائل یمن کنار رفتن منصورهادی و ورود نیرویی جدید را حرکت بنیادی عربستان برای بازآرایی نیروهای داخلی یمن علیه انصارالله توصیف کرد و ادامه داد: ترکیب هشت نفره شورای ریاست جمهوری جدید نشان می‌دهد آن‌هایی انتخاب شده‌اند که ضمن داشتن توان بالفعل میدانی، ظرفیت بالقوه‌ای هم دارند که امکان به میدان آوردن آن وجود دارد.

حاجی صادقیان اضافه کرد: «سلطان العراده» فردی است که مارب به طور کامل تحت کنترل او است. «طارق صالح» در ساحل غربی نیروهای زیادی دارد و نیروهای العمالقه و نیروهای ساحل غربی تحت فرمان او هستند. «ابوزرعه المحرمی» نیز شیخی سلفی است و نیروهای در اختیارش در واقع بخشی از نیروهای العمالقه هستند، اما این ظرفیت را دارد که سلفی‌ها را علیه انصارالله بازآرایی کند. «عیدروس الزبیدی» نیز این توان را دارد که جنوب را علیه انصارالله فعال کند. سهمی هم به حزب اصلاح داده شده و «عبدالله العلیمی» به عنوان یک بروکرات حزب اصلاح، عضو این شورای ریاست جمهوری است و «رشاد العلیمی» نیز که به عنوان رئیس شورای ریاست جمهوری منصوب شده وظیفه هماهنگی تمام این نیروها را دارد تا مجدداً به طور هماهنگ علیه انصارالله فعال شوند.

نشست مشورتی ریاض و اهداف آن

وی به برگزاری نشست مشورتی ریاض و بیانیه پایانی آن اشاره کرد و گفت: بیانیه عملاً نکته جدیدی نداشت. عربستان تمام نیروهای وفادار به خود را در این نشست جمع کرد تا بتواند بازآرایی مورد نظر خود را در این نشست سامان دهد. البته بخش بزرگی از حاضران در این نشست، کسانی بودند که ساکن یمن نیستند و سال‌ها خارج از این کشور زندگی کرده‌اند. طبیعی است وقتی قرار باشد مشورتی درباره یمن بدهند در شرایطی که از اوضاع میدانی بی‌خبر هستند و فقر، محاصره، فشار و نابسامانی اقتصادی را درک نمی‌کنند، این مسائل در اولویتشان نباشد. همانطور که نتیجه قابل توجهی در این موارد به دست نیامد.

مدیر میز یمن اندیشکده مرصاد، افزود: هرچند عربستان و امارات اعلام کردند حدود ۳ میلیارد دلار در قالب اعتبارات به بانک مرکزی دولت جدید کمک خواهند کرد، اما در عمل تغییری در وضعیت معیشت مردم صورت نخواهد گرفت.

احتمال پایان یافتن حضور نظامی مستقیم عربستان در یمن

حاجی صادقیان درخصوص آتش بس دو ماهه‌ای که مورد توافق عربستان و انصارالله قرار گرفته نیز تصریح کرد: احتمال دارد این آتش بس زمینه‌ای باشد که عربستان به طور کامل دخالت مستقیم نظامی اش را در یمن پایان دهد، ضمن اینکه این احتمال نیز وجود دارد که عربستان مجدداً حملات نظامی هوایی اش را برای سرکوب انصارالله از سر بگیرد.

وی با بیان اینکه عربستان همچنان نفتکش‌های سوخت ارسالی برای انصارالله را توقیف می‌کند و بازگشایی فرودگاه نیز هنوز عملیاتی نشده است، گفت: نمی‌توان چندان به برخی مطالب و مواضع رسانه‌ای که در رابطه با تلاش عربستان برای مذاکره با انصارالله و یا پایان جنگ منتشر می‌شود، خوش بین بود.

این تحلیلگر مسائل یمن، به برخی اخبار منتشر شده در رابطه با بازداشت خانگی منصور هادی اشاره کرد و افزود: این مدل در رفتار سیاسی مسئولان سعودی کاملاً قابل درک است و پیش از این نیز در حبس خانگی سعد حریری، نخست وزیر پیشین لبنان سابقه داشت؛ اما در هر حال عمر سیاسی و تاثیرگذاری هادی پایان یافته است و دوره مصرف او برای سعودی‌ها به انتها رسیده است. مگر اینکه عربستان بخواهد از او به عنوان مهره‌ای برای کنترل شورای هشت نفره جدید استفاده کند که احتمال ضعیفی دارد.

احتمال بالاگرفتن اختلافات عربستان و امارات

در ادامه، حاجی صادقیان با اشاره به مسئله تجزیه طلبی در جنوب یمن که مورد حمایت امارات نیز قرار دارد، خاطرنشان کرد: در ترکیب هشت نفره شورای ریاست جمهوری، چهار نفر به امارات وابسته هستند و چهار نفر دیگر از نیروهای وابسته به سعودی انتخاب شده‌اند. در این میان مسئله جنوب یمن باقی مانده است. باوجود حضور الزبیدی به عنوان رئیس شورای انتقالی جنوب در این شورا، اساس کار بر وحدت بنا شده است و مسئله تجزیه جنوب در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است.

وی افزود: با توجه به توافق صورت گرفته در گفتگوهای ملی سال ۲۰۱۴، رئیس جمهور باید از جنوب باشد، اما آقای العلیمی، اصالتاً از «تعز» و متعلق به شمال یمن است. بر این اساس ظرفیت بازشدن بحث اختلافات شمال و جنوب و بالا گرفتن اختلافات عربستان و امارات در یمن وجود دارد. بنابراین در چنین شرایطی عربستان در متحد کردن نیروهای میدانی علیه انصارالله مسیر ساده‌ای پیش رو ندارد.

منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی

توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»